Μνημονιακός ή αντιμνημονιακός;

Ιδού η απορία!

Το 2010, όταν αποφασίστηκε η προσφυγή της Ελλάδας στον μηχανισμό στήριξης και έπρεπε να ψηφιστεί το πρώτο μνημόνιο, πολλοί φίλοι, γνωρίζοντας τις αριστερές πεποιθήσεις μου, με ρώτησαν με χαρακτηριστικό ύφος: «εσύ που είσαι αριστερός, τι λες για το μνημόνιο;».

Χωρίς να γνωρίζω τότε, ούτε εγώ ούτε και οι περισσότεροι πολίτες άλλωστε, τι σήμαινε ένα μνημόνιο, εξέφρασα την γενική άποψη ότι με δεδομένα την ανεπάρκεια των ηγετών μας από τη μία πλευρά και την ομολογημένη εικονική ευημερία με δανεικά που έζησε η χώρα τα προηγούμενα χρόνια από την άλλη, δεν θα ήμουν αρνητικός σε ένα κάποιο μνημόνιο.

Αφού οι αγορές δεν σου δανείζουν καθόλου ή σου δανείζουν με εξωφρενικά επιτόκια και καθώς η χώρα έχει πρωτογενές έλλειμμα, αναγκαστικά θα πρέπει να δεχτείς τους όρους του μόνου που μπορεί να σε στηρίξει οικονομικά.

Ταυτόχρονα, υποτίθεται ότι οι Ευρωπαίοι εταίροι θα επισήμαναν τα γνωστά σε όλους μας κακώς κείμενα της ελληνικής διοίκησης και θα πίεζαν τους ηγέτες μας να τα διορθώσουν.

Με βάση τα παραπάνω δεν έβλεπα με αρνητικό μάτι ένα μνημόνιο, πάντα φυσικά με τις επιφυλάξεις ενός πολίτη που έχει μειωμένη εμπιστοσύνη στις πρακτικές των πολιτικών και των τραπεζιτών είτε είναι Έλληνες είτε όχι.

Η πραγματικότητα του πρώτου μνημονίου, όμως, απείχε παρασάγγας από αυτό που φανταζόμουν τόσο εγώ όσο και οι περισσότεροι Έλληνες. Ελάχιστα, δευτερεύουσας σημασίας μάλιστα, από τα κακώς κείμενα της ελληνικής πραγματικότητας διορθώθηκαν, ενώ αντίθετα εφαρμόστηκαν άδικα, υπερβολικά, αστόχευτα, «εύκολα» στην εφαρμογή μέτρα που αποδείχτηκαν επιπλέον και αναποτελεσματικά. Και ενώ η αναποτελεσματικότητά τους ήταν βέβαιη εκ των προτέρων, η πηγή έμπνευσής τους παραμένει ασαφής.

Η κυβερνητική ρητορεία διαρρηγνύει τα ιμάτιά της ότι τα μέτρα αυτά είναι προσταγή της τρόικας. Γιατί, όμως, η τρόικα επιμένει να μειώνονται οι μισθοί και συντάξεις αδιακρίτως, αλλά ενοχλείται να απολυθούν όσοι προσελήφθησαν εκτός ΑΣΕΠ τα τελευταία χρόνια; Φαντάζομαι δεν ενοχλείται με την τελευταία πρόταση, επομένως επιτρέψτε μου να θεωρώ την πλειοψηφία των προτεινόμενων μέτρων ως ελληνική έμπνευση.

Παράλληλα, το μνημόνιο 1 αλλά κυρίως το μνημόνιο 2 περιλαμβάνουν και πολλά σοβαρά μέτρα που αντιμετωπίζουν πιο αποτελεσματικά τα προβλήματα της ελληνικής πραγματικότητας, όμως σχεδόν κανένα δεν έχει εφαρμοστεί και εκφράζω την βεβαιότητα ότι ούτε από το μνημόνιο 2 υπάρχουν ελπίδες να εφαρμοστούν τα πιο δίκαια μέτρα.

Επίσης το θέατρο που παρακολουθήσαμε επί αρκετές ημέρες με το παζάρι για τις επικουρικές των 200€ και τα 325 εκατομμύρια δεν πείθει για τις προθέσεις ούτε των πολιτικών αρχηγών ούτε της τρόικας. Ποιος σοβαρός άνθρωπος μπορεί να πιστέψει ότι κρεμόταν η σωτηρία της Ελλάδας και του ευρώ πιθανότατα, από τα 325 εκατομμύρια, την στιγμή που υπάρχουν ελλείμματα και αποκλίσεις δισεκατομμυρίων.

Σε αυτό το πλαίσιο είναι δύσκολο και ίσως ανούσιο να τίθεται το δίλημμα ΝΑΙ ή ΌΧΙ στο μνημόνιο γενικώς.

Επίσης δεν θεωρώ τόσο σοβαρό το δίλημμα ΝΑΙ ή ΌΧΙ στο ευρώ, καθώς ελάχιστοι είναι εκείνοι που θέλουν να βγούμε από το ευρώ, όμως συχνά γίνεται ταύτιση των δύο διλημμάτων.

Μπορούμε να συμφωνήσουμε στο εξής: ότι οι περισσότεροι θα έλεγαν ΝΑΙ σε ένα καλύτερο μνημόνιο.

Οπότε το πιο εύστοχο ερώτημα είναι αν και κατά πόσο θεωρεί ο καθένας από εμάς ότι οι συγκεκριμένες προτάσεις είναι οι καλύτερες δυνατές που θα μπορούσαμε να είχαμε επιτύχει.

Προσωπικά δεν πιστεύω ότι οι μέχρι τώρα συμφωνίες ήταν οι καλύτερες δυνατές, για δύο σοβαρούς λόγους.

Πρώτον, η ασάφεια που προαναφέρθηκε προηγουμένως για την πηγή έμπνευσης των μέτρων. Για παράδειγμα το μέτρο της αύξησης του ΦΠΑ στο 23%, ήταν από την αρχή προφανές ότι θα έφερνε τα αντίθετα από τα υποτιθέμενα αποτελέσματα (αύξηση των εσόδων), ενώ ταυτόχρονα θα γονάτιζε την εμπορική δραστηριότητα (όπως και έγινε). Το ίδιο ακριβώς συνέβει και με τον φόρο πολυτελείας στα ακριβά αυτοκίνητα και τα κοσμήματα. Πολύ δύσκολα θα πεισθώ ότι τέτοια μέτρα τα πρότεινε η τρόικα.

Δεύτερον, μου είναι δύσκολο να εμπιστευτώ ότι θα κάνει την καλύτερη δυνατή διαπραγμάτευση π.χ. για την αναδιάρθρωση του χρέους κάποιος που μέχρι το καλοκαίρι του 2011 θεωρούσε μια τέτοια αναδιάρθρωση καταστροφική και ότι θα μας οδηγούσε στην χρεωκοπία.

Για να κλείσω την αναφορά μου αυτή στο αρχικό δίλημμα, συμπερασματικά ξεκαθαρίζω ότι διαφωνώ με την λογική των εκβιαστικών διλημμάτων. Δεν επιθυμώ την χρεωκοπία, ούτε την επιστροφή στην δραχμή. Σαφέστατα και ξεκάθαρα. Η επιλογή υπέρ του μνημονίου δεν εξασφαλίζει καθόλου την αποφυγή της χρεωκοπίας ούτε την παραμονή στο ευρώ. Από την άλλη η απόρριψη του μνημονίου στην μορφή αυτή δεν σημαίνει ότι αύριο το πρωί θα χρεωκοπήσει η χώρα.

Η ειρωνική κριτική στις προτάσεις για πιθανή αναδιαπραγμάτευση δεν με βρίσκει σύμφωνο, για τον πολύ απλό λόγο ότι εκτιμώ πως δεν χρειάζεται ολική αναδιαπραγμάτευση, αλλά συγκεκριμένες βελτιώσεις και αλλαγές. Είναι σαφώς και θέμα προσώπων! Δεν είναι δυνατόν να σωθεί η χώρα από αυτούς που την οδήγησαν εκεί και από αυτούς που επί δύο χρόνια συνεχίζουν να την σπρώχνουν όλο και πιο κοντά στον γκρεμό.

Βασική μου πεποίθηση είναι ότι αν αύριο το πρωί ένας σοβαρός άνθρωπος (δεν λέω ότι ο Παπαδήμος δεν είναι) χωρίς να εξαρτάται κάθε μέρα από τα μικροπολιτικά παιχνίδια των φαύλων, πάει στη ΕΕ με ένα πακέτο ρεαλιστικών και δίκαιων μεταρρυθμίσεων, τις οποίες ακούμε χρόνια τώρα, και πείσει για την δυνατότητα εφαρμογής τους, μαζί με την αναβάθμιση της αξιοπιστίας της χώρας, που τελικά θα διασφαλίζει την πληρωμή των χρεών μας αλλά δεν θα διαλύει την κοινωνία, δεν θα έχει κανένα λόγο η τρόικα να το αρνηθεί.

ΌΧΙ στα εκβιαστικά διλήμματα.

ΌΧΙ σε αυτό το μνημόνιο.

ΝΑΙ στην αλλαγή νοοτροπίας.

ΝΑΙ σε ένα καλύτερο μνημόνιο.

Όσο λέμε ΝΑΙ σε λάθος λύσεις, τόσο μειώνονται οι πιθανότητες να βρούμε τις σωστές.