Να γίνει δημοψήφισμα για το αν θέλουμε δημοψήφισμα!

Να λοιπόν που ασχολείται ολόκληρος ο πλανήτης ξανά μαζί μας! Αρκούσε η ανακοίνωση του πρωθυπουργού της χώρας για δημοψήφισμα το οποίο θα καλούσε τον λαό να αποφασίσει για την δανειακή σύμβαση (;) ή κάτι σχετικό τέλος πάντων. Οι αντιδράσεις του πολιτικού κόσμου ήταν άμεσες. Αρνητικές στην πλειοψηφία τους, εξαιρουμένων των φωνών που συμφωνούν πάντα με τις επιλογές της κυβέρνησης ή κάποιων άλλων φωνών που αρέσκονται στο να αποτελούν πνεύματα αντιλογίας και να προβοκάρουν συζητήσεις.

Και το ερώτημα που τίθεται είναι το εξής: γιατί τόσες αρνητικές φωνές, από όλο το φάσμα του πολιτικού κόσμου, σε μία απόφαση που εξυμνεί τη δημοκρατία και τη λαϊκή κυριαρχία;

Ακόμα και η αριστερά (ριζοσπαστική ή light), ακόμα και η δεξιά (φιλελεύθερη ή hardcore), ακόμα και εντός του ΠΑΣΟΚ, όλοι «λύσσαξαν» όπως χαρακτηριστικά δήλωσε ο Παπανδρέου. Προφανώς οι θέσεις που λαμβάνουν οι πολιτικοί και τα κόμματα σχετίζονται με τα συμφέροντά τους και σίγουρα μία επίθεση στην κυβέρνηση, με αφορμή αυτή της την επιλογή, προσφέρεται και κάνει πιο ρεαλιστικό το αίτημα για προσφυγή στις κάλπες, που είναι πάγιο για την αντιπολίτευση. Όμως η συγκεκριμένη επιλογή για δημοψήφισμα ξύπνησε και ένστικτα ακομμάτιστων προσωπικοτήτων από όλα τα κοινωνικά στρώματα και αποτυπώθηκε σε ένα βαθμό σε όλον τον κοινωνικό ιστό.

Αν προσπαθήσει κανείς να απαντήσει στο ερώτημα, θα πρέπει να οριοθετήσει πρώτα από όλα την γενικότερη άποψή του για τα δημοψηφίσματα, αν και θα ήταν σωστότερο να διαχωρίζαμε την θέση που μπορεί να έχει κάποιος για τα δημοψηφίσματα γενικά από αυτή που έχει για το συγκεκριμένο.

Η προσωπική μου θέση είναι ότι είμαι σαφώς υπέρ των δημοψηφισμάτων. Νομίζω ότι λίγοι είναι αυτοί που θα διαφωνήσουν ότι τα δημοψηφίσματα είναι, μαζί με τις εκλογές φυσικά, ο μοναδικός τρόπος για άμεση δημοκρατία. Δεν είναι η στιγμή να συζητήσουμε για το αν η δημοκρατία είναι το καλύτερο πολίτευμα και υπό ποιες προϋποθέσεις, ούτε για το αν η αμεσότητα της δημοκρατίας την βοηθάει ή όχι. Το γεγονός είναι ότι με τα δημοψηφίσματα πλησιάζουμε περισσότερο στην δημοκρατία της αρχαίας Αθήνας, όπου συμμετείχαν σε όλες τις αποφάσεις όλοι οι πολίτες (όσο λανθασμένες και αν ήταν αυτές μερικές φορές). Ανήκω, μάλιστα στην κατηγορία των ανθρώπων που κάθε φορά που κάποια κυβέρνηση επιχειρούσε να προσφύγει σε εκλογές για να πάρει νωπή λαϊκή εντολή και να περάσει κάποιο μέτρο, υποστήριζα ότι τις περισσότερες φορές θα αρκούσε ένα δημοψήφισμα, όπως για παράδειγμα για τη συμμετοχή ή όχι του ΔΝΤ στη διάσωση της χώρας. Νομίζω ότι θα ήταν πολύ καλύτερο να είχε γίνει παρόμοια επιλογή το περασμένο φθινόπωρο αντί να υπονοούνται απειλές και εκβιαστικά διλλήματα ενόψει των δημοτικών εκλογών, τις οποίες με αντιδημοκρατικό και απαξιωτικό τρόπο  ο Παπανδρέου θεώρησε ως ψήφο εμπιστοσύνης για την κυβέρνησή του. Βέβαια, θεωρώ αυτονόητο ότι τα δημοψηφίσματα αυτά θα πρέπει να γίνονται πάντα υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις κυρίως σε ότι αφορά τα ερωτήματα και τη σαφήνειά τους αλλά και σε σχέση με την πληροφόρηση των πολιτών, ώστε να είναι σε θέση να αποφασίσουν.

Για το συγκεκριμένο, λοιπόν, δημοψήφισμα θα τοποθετηθώ σαφέστατα αρνητικά.  Οι λόγοι είναι απλοί και έχουν αναφερθεί από πολλούς. Καταρχήν είναι οφθαλμοφανές ότι η πρωτοβουλία αυτή εξυπηρετεί μικροπολιτικές σκοπιμότητες. Σε μια τόσο ρευστή και αβέβαιη πολιτική συγκυρία, χωρίς κανένα πολιτικό σχέδιο, που οι αποφάσεις αλλάζουν από τη μία στιγμή στην άλλη, όταν ουδείς γνωρίζει τι ξημερώνει την επόμενη ημέρα, όταν οι εξελίξεις είναι ραγδαίες, όταν υπάρχει τέτοια λαϊκή αγανάκτηση και πολιτική πόλωση και όταν η χώρα βρίσκεται στο χείλος της χρεωκοπίας, τότε το δημοψήφισμα δεν λύνει κανένα πρόβλημα, αντίθετα προκαλεί νέα. Διχάζει τον λαό, πολώνει το κλίμα, ενισχύει την αβεβαιότητα, προκαλεί την αγανάκτηση των ευρωπαίων ηγετών, αναστατώνει την διεθνή κοινότητα και τορπιλίζει την αξιοπιστία της χώρας. Μπορούμε να κατηγορήσουμε για πολλά την Ευρώπη, όμως έγιναν μαραθώνιες διαπραγματεύσεις για να καταλήξουμε στην συμφωνία της 27^ης Οκτωβρίου και ανεξάρτητα από το αν συμφωνεί κανείς με αυτήν ή όχι, δεν είναι δυνατόν να την τορπιλίζει o Έλληνας πρωθυπουργός με αυτόν τον τρόπο, λίγες μέρες μετά. Ένας άλλος λόγος που διαφωνώ με το συγκεκριμένο δημοψήφισμα είναι και ότι δεν φαίνεται κάποιο ξεκάθαρο ερώτημα που θα μπορούσε να θέσει κανείς σε αυτήν την χρονική στιγμή. Ιστορικά στην Ελλάδα τα δημοψηφίσματα είχαν να κάνουν με το πολιτειακό, δηλαδή με θέματα τεράστιας σημασίας για τη ζωή και το μέλλον της χώρας. Έχουν περάσει ιστορικές στιγμές που θεωρούνται σταθμοί για την Ελλάδα, δεν προσέφυγαν ποτέ όμως οι ηγέτες στην λαϊκή ετυμηγορία για να αποφασίσουν. Δεν παραγνωρίζω την αξία της δανειακής σύμβασης για το μέλλον της χώρας, όμως ένα τέτοιο ερώτημα συμπεριλαμβάνει μεγάλο πλήθος τεχνικών λεπτομερειών που είναι αδύνατο να γνωρίζει και να μπορεί να διαχειριστεί ο μέσος πολίτης. Όσο για το αν θα μπορούσε να τεθεί ένα ερώτημα του τύπου αν θέλουμε το ευρώ ή γενικά την Ευρωπαϊκή Ένωση, νομίζω ότι είναι τελείως ανούσιο, καθώς εκτιμώ ότι η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων θα απαντούσε θετικά σε κάτι τέτοιο.

Το μόνο ερώτημα που θα έπρεπε να τεθεί σε δημοψήφισμα αυτήν την εποχή, αλλά κανένας πρωθυπουργός των τελευταίων ετών δεν είχε το πολιτικό ανάστημα να το θέσει, είναι ο διαχωρισμός κράτους- εκκλησίας. Υπήρχε μάλιστα στην διακήρυξη της 3^ης του Σεπτέμβρη κατά την ίδρυση του ΠΑΣΟΚ. Από τότε το ακούμε συνεχώς από διάφορους «προοδευτικούς», αλλά ούτε καν οι βουλευτές δεν το θίγουν, με εξαίρεση την αριστερά. Ειδικά σήμερα με την κρίση που περνά η χώρα, ο διαχωρισμός κράτους-εκκλησίας είναι περισσότερο επιβεβλημένος από ποτέ. Βέβαια δεν θα τολμήσει να το κάνει αυτό ο Παπανδρέου, πολύ απλά γιατί δεν θα κερδίσει κάτι πολιτικά, μόνο θα χάσει.

Τέλος υπάρχει ένας ακόμα λόγος για να μην επιθυμώ το συγκεκριμένο δημοψήφισμα. Πολύ απλά το εισηγήθηκαν ή είναι υπέρ του οι Ρέππας, Καστανίδης, Μπεγλίτης (ναι αυτός που ξήλωσε όλη την ηγεσία του στρατεύματος δύο μέρες πριν την ψήφο εμπιστοσύνης), Παπουτσής και Βενιζέλος (αν και το αρνείται). Αυτό και μόνο τα λέει όλα. Οι πολιτικοί του προηγούμενου αιώνα, του παρασκηνίου και των παραπολιτικών και μικροπολιτικών μεθοδεύσεων το θεωρούν ως λύση! Δεν είναι τυχαίο ότι ο πολιτικός τυχοδιωκτισμός που χαρακτηρίζει την απόφαση αυτού του δημοψηφίσματος, χαρακτηρίζει και την πολιτική τους πορεία.

Το μεγαλύτερο σφάλμα του Παπανδρέου είναι ότι όχι μόνο δεν τους διώχνει από το κόμμα του αλλά τους δίνει και υπουργικές θέσεις και ακούει και τις προτροπές τους.